Ansiklopedi, tarihin akışı içerisinde insan tarafından üretilen bilginin, nesnelerin ve değerlerin derlenerek bütünsel bir öğreti kaynağı haline getirilmesi yoluyla elde edilen basılı esere verilen ad dır. Ansiklopedi, genel olarak farklı alanlarda değer oluşturan bilginin üretilmesi ve yine farklılık içeren bilgilerin bir ya da birden fazla kişinin biraraya gelerek sistematik bir dizilim yolu benimsenerek yayımlanması yolu ile üretilir.
Bilgiye sahip olmanın önemi açısından bir örnek vermek gerekirse; tarih kitapları Makedonya kralı II. Filip (MÖ 382-336)'in büyük iskender(m.ö 356-m.ö 323)'in Aristoteles tarafından eğitilmesi için altı at arabası altın verdiği, iskender'in de aldığı eğitim sayesinde kazandığı savaşların ve fethettiği ülkelerin ödülü olarak Aristo'ya sekiz at arabası altın gönderdiğini yazar.
Ansiklopedi'nin tarihi ile ilgili en eski kaynak arkeolojik kazılar sonucu elde edilmiştir. Platon'un talebelerinden speksippus tarafından derlendiği düşünülen bu kaynak eski yunan uygarlığı'nda "dairesel eğitim" anlamına gelen bir adlandırma ile ifade ediliyordu. "Dairesel eğitim" eğitimin yönetici ve aristokrat sınıflar açısından ne tür de bir daireyi betimlediğini açıklamaya gerek yoktur sanırım. Ben bu tanımın: yönetilenlerin yönetilmesi ve yönetenler içinde iyi bir konum elde edilmesi şeklinde betimlendiğini düşünüyorum.
İlerleyen zaman içerisinde İslâm toplumları dahil neredeyse her toplumsal yapıda çeşitli örneksemeler taşıyacak şekilde devam etmiş olsa da; bu çalışmalar daha çok ya tarih yazıcılığı, ya da çevresel gözleme dayalı eserlerin yanı sıra soyağacı tutma şeklinde devam etmiştir denilebilir.
Ansiklopedi'nin en geniş toplumsal etkisini gösterdiği zaman olarak ise "aydınlanma" ve "rönesans"ın sağladığı lokomotif etki ile fransız yazar ve filozof denis diderot başta olmak üzere, ingiliz Ephraim Chambers ile birlikte voltaire, Montesquieu, rousseau, Claude Adrien Helvétius gibi Aydınlanma Çağı'nın önde gelen isimleri tarafından hazırlanıp birçok engelin aşılmasıyla yayınlanan ansiklopedi ile atılan ilk adımın başlangıçta yönetici sınıfları hedefleyerek gerçekleşmesine rağmen ilerleyen süreçte, yani 1990'lar türkiye'sine uzanan yolculuğu da başlamış oldu.
1990'lı yıllarla birlikte gazetelerin kupon yolu ile promosyon olarak ansiklopedi dağıtımı öyle bir boyuta geldi ki, bu kuponları ve promosyonları yapmayan gazeteler alınmaz oldu. Ansiklopedi'nin maliyeti gözönüne alındığında bu promosyonları veren gazeteler içinde sıkıntılı günlerdi o günler.
Başlangıçta bu ansiklopedi merakı ile alıp bir iki karıştıranlar bir süre sonra vitrin ya da kütüphanelerinde prestij ya da süs olarak yerini aldı.
Bir şey iç dinamiklerle gelişirse ilerlemeyi sağlar, Avrupa'da olduğu gibi. dışardan empoze edilirse de sosyal hayatta ve siyasi hayatta gerilemelere yol açar, türkiye'de ki gibi.
Bilgiye sahip olmanın önemi açısından bir örnek vermek gerekirse; tarih kitapları Makedonya kralı II. Filip (MÖ 382-336)'in büyük iskender(m.ö 356-m.ö 323)'in Aristoteles tarafından eğitilmesi için altı at arabası altın verdiği, iskender'in de aldığı eğitim sayesinde kazandığı savaşların ve fethettiği ülkelerin ödülü olarak Aristo'ya sekiz at arabası altın gönderdiğini yazar.
Ansiklopedi'nin tarihi ile ilgili en eski kaynak arkeolojik kazılar sonucu elde edilmiştir. Platon'un talebelerinden speksippus tarafından derlendiği düşünülen bu kaynak eski yunan uygarlığı'nda "dairesel eğitim" anlamına gelen bir adlandırma ile ifade ediliyordu. "Dairesel eğitim" eğitimin yönetici ve aristokrat sınıflar açısından ne tür de bir daireyi betimlediğini açıklamaya gerek yoktur sanırım. Ben bu tanımın: yönetilenlerin yönetilmesi ve yönetenler içinde iyi bir konum elde edilmesi şeklinde betimlendiğini düşünüyorum.
İlerleyen zaman içerisinde İslâm toplumları dahil neredeyse her toplumsal yapıda çeşitli örneksemeler taşıyacak şekilde devam etmiş olsa da; bu çalışmalar daha çok ya tarih yazıcılığı, ya da çevresel gözleme dayalı eserlerin yanı sıra soyağacı tutma şeklinde devam etmiştir denilebilir.
Ansiklopedi'nin en geniş toplumsal etkisini gösterdiği zaman olarak ise "aydınlanma" ve "rönesans"ın sağladığı lokomotif etki ile fransız yazar ve filozof denis diderot başta olmak üzere, ingiliz Ephraim Chambers ile birlikte voltaire, Montesquieu, rousseau, Claude Adrien Helvétius gibi Aydınlanma Çağı'nın önde gelen isimleri tarafından hazırlanıp birçok engelin aşılmasıyla yayınlanan ansiklopedi ile atılan ilk adımın başlangıçta yönetici sınıfları hedefleyerek gerçekleşmesine rağmen ilerleyen süreçte, yani 1990'lar türkiye'sine uzanan yolculuğu da başlamış oldu.
1990'lı yıllarla birlikte gazetelerin kupon yolu ile promosyon olarak ansiklopedi dağıtımı öyle bir boyuta geldi ki, bu kuponları ve promosyonları yapmayan gazeteler alınmaz oldu. Ansiklopedi'nin maliyeti gözönüne alındığında bu promosyonları veren gazeteler içinde sıkıntılı günlerdi o günler.
Başlangıçta bu ansiklopedi merakı ile alıp bir iki karıştıranlar bir süre sonra vitrin ya da kütüphanelerinde prestij ya da süs olarak yerini aldı.
Bir şey iç dinamiklerle gelişirse ilerlemeyi sağlar, Avrupa'da olduğu gibi. dışardan empoze edilirse de sosyal hayatta ve siyasi hayatta gerilemelere yol açar, türkiye'de ki gibi.