Sümerler, milattan önce (m.ö.) 4000 ile 2000 yılları arasında bugünkü ırak sınırları ilinde yer alan coğrafya üzerinde kurulmuş birçok ilke imza atmış uygarlık. yapılan inceleme-araştırma ve kazılardan elde edilen taş ve kil tabletlerden elde edilen bilgilere göre astronomi ve yazı'yı ilk kullanan uygarlık olarak tarihe geçmiştir. çok tanrılı inanç sisteminin hakim olduğu sümerler'in başlıca gelişkinliğe sahip şehirleri ur, uruk, kiş, lagaş ve nippur olarak bilinir. kimi kaynaklarda sümerler'in komünal bir yaşam sürdüğüne dair ifadeler vardır, üreticiler hasatını yaptıkları ürünleri çok tanrılı din inancına bağlı olarak kurulan tapınaklara getirir bunun karşılığında yıllık tüketim miktarı kendine bırakılır, herhangi bir kıtlık ya da kuraklıktan kaynaklı açlık tehlikesine karşı ürünün bir kısmı tapınaklarda stoklanırken geriye kalan kısmı ile yönetici sınıfın kullanacağı ipek ve benzeri ticaret malları ile takas edilerek vergi adı altında değiş-tokuş edilirdi.